Έχω μιλήσει με πολλές μανάδες γύρω στα 60-70, εκεί στην ηλικία της δικής μου.
Και όλες μου λένε πάντα, με μια φωνή: «Μακάρι να είχα περισσότερο χρόνο με τα παιδιά μου όταν ήταν μικρά…».
Πέσανε με τα μούτρα στη δουλειά, με λαχτάρα, με όρεξη για δημιουργία, ερχόμενες από μικρά χωριά στη μεγάλη λαμπερή πόλη.
«Να φύγεις, να ζήσεις τη ζωή σου…», τους έλεγαν οι γονείς τους πίσω στο χωριό, οι δικοί μας παππούδες και γιαγιάδες.
Κι αυτές φεύγανε. Ανοίγαν τα φτερά τους σε έναν νέο κόσμο, με ψυγείο ηλεκτρικό και πλυντήριο γυαλιστερό, μακριά από τις κότες και τις κατσίκες.
Και παντρεύτηκαν, κι έκαναν παιδιά, εμάς.
Αλλά ήταν πολλή η δουλειά, και λίγος ο χρόνος.
Και τα παιδιά τους δεν τα έβλεπαν. Λίγο μόνο το πρωί, και μετά λίγο πάλι το βράδυ.
Όμως τους λείπαν τα παιδιά τους.
Τους λείπαν κάθε στιγμή. Στο γραφείο, στο σούπερ-μάρκετ, στο δρόμο, στο λεωφορείο.
Πολλές φορές, τις περισσότερες, δεν καταλάβαιναν γιατί πονάει τόσο η καρδιά τους.
Νόμιζαν απ’ την κούραση, από το τρέξιμο το ασταμάτητο.
Αλλά δεν ήταν αυτό.
Ήταν η έλλειψη. Ήταν που δε χαρήκαν τα παιδιά τους όσο ήθελαν, που δε μεγάλωσαν μαζί.
Όσα χρόνια, όσοι αιώνες και χιλιετηρίδες κι αν περάσουν, το παιδί θέλει τη μάνα του όσο η μάνα το παιδί της.
Είναι μια ανάγκη ζωτική, μια σχέση που τροφοδοτεί εξίσου και τα δύο μέρη.
Ξέρω γυναίκες στην κλιμακτήριο που δεν κοιμούνται τα βράδια, που ξυπνάνε βουτηγμένες στο κλάμα, που σέρνονται μέσα στη μέρα.
Γιατί τους λείπουν τα παιδιά τους. Γιατί λαχταράνε να τα κρατήσουν στην αγκαλιά τους, γιατί δεν τα χόρτασαν.
Είμαι πολύ θυμωμένη με τη δυτική κοινωνία που δεν αφήνει τη γυναίκα να ζήσει κοντά στο παιδί της. Που την πιέζει να δουλέψει για τα λεφτά, που την κάνει να τρέχει όλη μέρα, χαμένη μες τα πολλά πρέπει και θέλω, χωρίς να ξέρει ποια είναι και τι θέλει πραγματικά.
Όταν γέννησα το παιδί μου σταμάτησα να δουλεύω στο επάγγελμά μου. Δεν ήταν εύκολη επιλογή, την πληρώνω ακόμα και σήμερα, 4 χρόνια μετά, γιατί στερούμαι πολλά. Αλλά έχω κερδίσει αλλού.
Δε λέω πως όλες οι γυναίκες πρέπει να σταματήσουν να δουλεύουν για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους, όχι. Όλα έχουν τα συν και τα πλην τους, κι αυτά είναι διαφορετικά για την καθεμιά μας, και για την κάθε οικογένεια. Ξέρω γυναίκες που σταμάτησαν τη δουλειά τους και δυστύχησαν μόνες με το παιδί στο σπίτι, γιατί δεν μπόρεσαν να αντισταθμίσουν την έλλειψη παραγωγικότητας και δημιουργίας με κάτι άλλο. Γιατί η δουλειά στη γυναίκα δεν της δίνει μόνο χρήματα. Της δίνει και ανεξαρτησία, και αυτοπεποίθηση, και χαρά. Και βέβαια υπάρχουν δουλειές και δουλειές… Μεγάλο και πολυδιάστατο το θέμα της εργασίας, που δε χωρά να αναλυθεί σε αυτό το Post.
Όμως γεγονός είναι πως όταν ένα παιδί έρχεται στον κόσμο, έχει ανάγκη τη στοργή, το χρόνο και το δώσιμο τη μάνας, όσο τα έχει ανάγκη και η ίδια. Η μάνα δίνει στο παιδί τροφή και αγάπη, και το παιδί την γεμίζει όσο τίποτε άλλο στον κόσμο.
Ας γεμίσουμε λοιπόν, όσο περισσότερο μπορούμε. Το χρειαζόμαστε και τώρα, θα το χρειαστούμε και στο μέλλον…
Ένα ακόμη εκπληκτικό σου κείμενο. Ο μεγάλος μου κλείνει τα 4 το Μάρτιο. Μόλις τελείωσαν οι άδειες μητρότητας με απέλυσαν. Τότε στενοχωρήθηκα μεν αλλά χάρηκα κιόλας που μου δινόταν η ευκαιρία να κάτσω κι άλλο με το μικράκι. Μετά από λίγες ημέρες μαθαίνουμε πως είμαι έγκυος. Αποφασίζουμε να μην ψάξω για δουλειά. Πλέον λέω πως μου έκαναν χάρη που με απέλυσαν, γιατί δεν είχα τα κότσια να παρατήσω τη δουλειά μου μετά από 9 χρόνια που δούλευα εκεί για τους διάφορους γνωστούς λόγους.
4 χρόνια full time μαμά και δε χορταίνω τα παιδιά μου, το σπίτι μου, τον άντρα μου.
Ήσουν τυχερή που σε απέλυσαν! Σε έσπρωξαν, άθελά τους, προς το δικό σου δρόμο… Να τους χαίρεσαι και τους τρεις, και να χαίρονται κι αυτοί μια τόσο δοτική και δραστήρια γυναίκα! <3
Όλη η αλήθεια!!!
Μόνο ο χρόνος που χάνουμε δεν αναπληρώνεται…
Ελένη μου! Δεν έχει νόημα να κοιτάμε πίσω, δεν το έκανα ποτέ. Τώρα τι κάνουμε είναι το θέμα…Κάθε φορά, πάντα, στο τώρα…Σε φιλώ!
Πολύ ωραίο κι αληθινό το κειμενό σου! Όλα θέλουν τις ισορροπίες τους!
Παρασκευή μου…ναι, ισορροπίες. Κι ας μην είμαστε όλοι ίδιοι, παρόλαυτα οι ανάγκες παιδιού και μάνας, δεν αλλάζουν και πολύ…
Πολύ ωραίο το κείμενο σου Μαρια μου! Έχεις απόλυτο δίκαιο. Πρέπει να ζούμε τις στιγμές με τα μικρά μας γιατί μετά θα το μετανιώσουμε. Πέρασε πάρα πολλες φορές από το μυαλό μου να σταματήσω την δουλειά και να μείνω σπίτι με το παιδί αλλά σας μόνη μαμά δεν με παίρνει. Δεν έχω δεύτερο εισόδημα να μας στηρίζει οπότε πρέπει να δουλεύω και στεναχωριέμαι μερικές φορές. Αλλά προσπαθώ να αναπληρώνω όλο τον χαμένο χρόνο και να μην χάνω ποτέ μου σημαντικές στιγμές του.
Να μη νιώθεις τύψεις και να μη στενοχωριέσαι Μαρίνα μου. Δεν είχες άλλη επιλογή. Και το παιδί σου το καταλαβαίνει, να ‘σαι σίγουρη. Να καμαρώνεις για τον αγώνα που δίνεις. Είσαι μαχήτρια. Το κεφάλι ψηλά και την καρδιά γεμάτη με αγάπη!
Μαράκι μου γλυκό, νομίζω πως το θέμα δεν είναι τόσο χρονικό όσο ουσιαστικό. Υπάρχουν γονείς που είναι στο σπίτι περισσότερο από άλλους, αλλά δεν υπάρχει απαραίτητα αυτή η καλή και ουσιαστική επικοινωνία με το παιδί. Εγώ αν επιλέξω με ποιον από τους δυο γονείς μου ένιωθα ότι ήμουν πιο κοντά και ένιωθα ότι ήταν δίπλα μου, χωρίς απαραίτητα να είναι εκεί, ήταν ο μπαμπάς μου. Μπορεί να έλειπε πιο πολλές ώρες, αλλά όποτε τον ήθελα μπορούσα να πάρω τηλέφωνο να του μιλήσω για το πιο ανούσιο θέμα που με είχε αναστατώσει και θα με άκουγε αφήνοντας στην άκρη οποιαδήποτε επαγγελματική υποχρέωση. Ήταν ικανός να κλείσει το τηλέφωνο σε πελάτη για να μιλήσει σε εμένα που ήμουν στην άλλη γραμμή. Όμως έκανε κάτι σπουδαίο που εγώ δεν έχω καταφέρει να το κάνω. Δε μετέφερε αγωνίες και άγχη της δουλειάς στο σπίτι, παρόλο που δούλευε κι από εδώ αρκετές φορές. Για εμένα αυτό είναι το πιο δύσκολο και όχι τόσο η φυσική απουσία που μπορεί να έχει ένας γονιός. Το να κάνεις αυτόματα αλλαγή από τη μία κατάσταση στην άλλη και να είσαι πάντα εκεί, έστω και με ένα τηλέφωνο, πιστεύω είναι το ουσιαστικότερο. Όμως υπάρχουν και μερικά επαγγέλματα, όπως και το δικό σου, που όταν το κάνεις μόνη σου χωρίς κάποια μεγαλύτερη εταιρία ή ομάδα από πίσω σου οι ευθύνες που παίρνεις είναι τόσο μεγάλες που είναι πολύ δύσκολο να μη σκέφτεσαι, ψάχνεις ή διαβάζεις ακόμη και όταν είσαι σε φάση υποτίθεται χαλάρωσης. Εγώ αυτό δεν έχω κατακτήσει ακόμη και δεν ξέρω αν θα το καταφέρω ποτέ. Γι΄αυτό πολλές φορές σκέφτομαι ότι υπάρχουν και επαγγέλματα που είναι πιο “ανώδυνα” για μια μαμά και ίσως θα έπρεπε να σκεφτούμε κι αυτόν τον παράγοντα πριν επιλέξουμε. Φιλιά!
Τι να πρωτοσχολιάσω απ’ όλα αυτά τα ενδιαφέροντα που γράφεις…Είναι η προσωπική σου εμπειρία και την καταλαβαίνω απόλυτα. Καθένας μας έχει διαφορετικά βιώματα απ’ τους γονείς του.
Ξέρω ας πούμε, κι έχω δει πως δεν είναι όλες οι μανάδες το ίδιο δοτικές -πολλές κουβαλάνε και αμολάνε τα άλυτα θέματά τους πέρα-δωθε, βασανίζοντας όλους γύρω τους, τι να λέμε τώρα…Και εννοείται πως δεν υποτιμώ το ρόλο του πατέρα -στη δική μου περίπτωση έχουμε συνειδητά ισότιμη προσφορά και σχέση με το παιδί μας. Και βέβαια δεν είναι ξερά χρονικό το θέμα…όπως έγραψα και στο Post, υπάρχουν μανάδες που μένουν σπίτι όλη τη μέρα με το παιδί τους αλλά είναι δυστυχισμένες… Κάθε οικογένεια είναι διαφορετική, έχει άλλους κώδικες, άλλες ισορροπίες…Κι όλα είναι οκ, αρκεί τα μέλη της να είναι υγιή και ισορροπημένα. Φιλιά πολλά, πόσο χαίρομαι που είσαι εδώ! <3
Το συγκεκριμένο θέμα άγγιξε μια πολύ ευαίσθητη πλευρά μου για την οποία θα περίμενε κανείς να έχω τύψεις, τις οποίες περιέργως δεν έχω. Έχω τύψεις για τόσα άλλα θέματα (βλ, υπομονή που μου φτάνουν και μου περισσεύουν). Δεν έχω τύψεις με την έννοια του ότι είμαι μια εργαζόμενη μαμά που δεν σκέφτηκε ποτέ να αφήσει τη δουλειά της για να μείνει σπίτι. Αν το έκανα θα ήμουν πιστεύω μια όχι τόσο καλή μαμά όσο θεωρώ ότι είμαι τώρα που αλλάζω περιβάλλον και γυρνώ σπίτι με τόσο όρεξη να τα κάνω όλα πέρα προκειμένου να “ρουφήξω” το παιδάκι μου. Η δουλειά μου μου αρέσει και με “θρέφει”, μου δίνει ιδέες να κάνω μετέπειτα πράγματα ουσίας με το παιδί, συν το εισόδημα για να τα κάνω. Το ξέρω ότι στερείται το παιδί την παρουσία μου αλλά ειλικρινά χωρίς τον δικό μου μισθό δεν θα τα βγάζαμε πέρα. Πολλές φορές απορώ πως βγαίνει πέρα μια οικογένεια με ένα μόνο εισόδημα. Επιπλέον, πριν ακόμα κάνω παιδί εργαζόμουν 22 χρόνια για τα οποία πάλεψα και πιστεύω ότι θα είναι βοηθητικά τόσο για το μέλλον του παιδιού όσο και για τα δύσκολα χρόνια των γηρατειών. (θέλω να ελπίζω πάντα ή τουλάχιστον προσπαθώ να δημιουργώ τις προϋποθέσεις). Ένα άλλο γεγονός που με σταμάτησε από το να σκέφτομαι να παρατήσω τη δουλειά είναι τα πολλά διαζύγια του στενού μου περιβάλλοντος. Δεν διατρέχω τέτοιο κίνδυνο από όσο ξέρω με το σύζυγο αλλά ούτε και οι φίλες μου το ήξεραν πριν συμβεί. Με φόβισε μια τέτοια εκδοχή και είπα να είμαι καθόλα έτοιμη να αναλάβω τα οικογενειακά βάρη αν κάτι συμβεί. Παρά την απόφασή μου αυτή, και με δεδομένο ότι μεγαλώνουμε ως γονείς μόνοι μας το παιδί μας και χωρίς καμία βοήθεια από γονείς κάναμε κάποιες κινήσεις ματ (τα απαιτητικά χρόνια όπου το παιδί μας διαμορφώνει προσωπικότητα 2-5 είμαστε αφιερωμένοι σε αυτό, παντού μαζί και ασχολίες μαζί με το παιδί, ταξίδια, ενδιαφέροντα κ.λ.π.). Ο κυριότερος όμως λόγος για τον οποίο αποφάσισα να μην σταματήσω τη δουλειά αλλά να πιεσθώ έξτρα προκειμένου να τα βολέψω όλα μαζί είναι το γεγονός ότι έζησα στα παιδικά μου χρόνια ίδια εμπειρία με αυτήν που περιγράφει η Ελίνα με τον μπαμπά της. Μια τέτοια μαμά επιδιώκω να γίνω για το παιδί μου, μια μαμά σαν τον σκληρά εργαζόμενο μπαμπά μου! Παντού μαζί, παντού εκεί! Σας πληροφορώ λοιπόν ότι έως και πριν ένα χρόνο δεν μπορούσαν να μας χωρίσουν οι επαγγελματικές του υποχρεώσεις από την ουσιαστική σχέση μπαμπάς – κόρης. Τώρα πλέον δεν μπορεί να μας χωρίσει ούτε ο μοιραίος του θάνατος. Τέτοιος γονιός υπόδειγμα κατάφερε να γίνει. Ξέρω πως λείπω κάποιες ώρες στην κορούλα μου, αλλά θα είναι μέχρι τα 4 που θα πάει όπως όλα τα παιδιά σχολείο. Μετά – με δεδομένο ότι θα γίνω μια μαμά με την οποία θα έχει μια ουσιαστική σχέση – νιώθω ότι θα είναι περήφανη για τη μαμά της. Για να μην παρεξηγηθώ ως υπέρμαχος των μαμάδων που εργάζονται οφείλω τέλος να υπογραμμίσω πως – παρά τις σπουδές μου και τους κόπους μου – έκανα κάποτε την παραχώρηση ματ στην καριέρα μου και με δεδομένο ότι επεδίωκα να κάνω οικογένεια υπέστη το λεγόμενο “glass ceiling” το οποίο υφίσταται κάθε γυναίκα υπάλληλος του πολύπαθου ιδιωτικού τομέα. Κοινώς, αρκέστηκα σε κάτι λιγότερο που όμως θα μου επέτρεπε να κάνω την οικογένειά μου.
Εξαιρετικό σχόλιο Αλεξάνδρα, να ‘σαι καλά κοπέλα μου…Καταρχήν να ζήσεις να θυμάσαι τον υπέροχο μπαμπά σου. Σε χαίρομαι που δεν έχεις τύψεις! Εκεί είναι το κλειδί: ό,τι κι αν επιλέξουμε να κάνουμε, να το κάνουμε με σιγουριά και συνειδητά. Δεν υπάρχει μέτωπο εργαζόμενων μαμάδων – μαμάδων που μένουν στο σπίτι. Μακριά από μένα τέτοιες περιχαρακώσεις που μας απομακρύνουν τη μία απ’ την άλλη, αντί να είμαστε ενωμένες στον κοινό μας αγώνα. Είμαι σίγουρη ότι είσαι μια υπέροχη μαμά, και καλά κάνεις που υπερασπίζεσαι τις εργαζόμενες μαμάδες, γιατί όχι; Όποιος ή όποια παρεξηγείται όταν κάποιος υπερασπίζεται κάτι, τότε κάτι άλυτο έχει ακόμα μέσα του…Και βέβαια η οικονομική ανεξαρτησία είναι ένα από τα ατού της εργασίας στη γυναίκα, πω να το κάνουμε…Γιατί δυστυχώς, δε βλέπουν όλοι οι άντρες ισότιμα και με σεβασμό τις γυναίκες…Να χαίρεσαι την οικογένειά σου Αλεξάνδρα μου. Σου εύχομαι όλα τα καλά!
Καλά που τα γράφεις για να νιώθουμε ότι δεν είμαστε μόνες… Η επιλογή του να μείνει μια γυναίκα σπίτι με το παιδί είναι, κατά τη γνώμη μου, πολλή δύσκολη. Κάποιες φορές η επιστροφή στη δουλειά φαντάζει παράδεισος, από την άλλη, να ζεις το παιδί σου κάθε μέρα είναι ένα μεγαλείο. Πριν μείνω έγκυος αποφάσισα να αλλάξω δουλειά, μετά δεν πρόλαβα να βρω καινούργια.. Αυτό που ήξερα ήταν ότι δε θα ήθελα να μεγαλώνει κάποιος τρίτος το παιδί μου. Βέβαια, όπως ανέφερες, η επιλογή αυτή έχει διάφορες επιπτώσεις (οικονομικές, ψυχολογικές, κλπ). Θεωρώ , παρά τα αρνητικά, ότι είμαι τυχερή γιατί έχω τη δυνατότητα να το κάνω. Με είχε σοκάρει πριν χρόνια μια ταμπέλα σε παιδικό σταθμό που έλεγε ότι δέχονταν βρέφη 40 ημερών. Υπάρχουν λεχώνες εκεί έξω που αναγκάζονται να αφήσουν τα μωρά τους για να βγουν στο μεροκάματο και άλλες που αναγκάζονται γιατί έχουν επενδύσει πολλά στις καριέρες τους. Όλες οι επιλογές είναι σεβαστές, θεωρώ πως όλες νιώθουμε ενοχές για κάτι. Η ουσία είναι πως κάθε μάνα, με τα δεδομένα που αντιμετωπίζει, επιδιώκει αυτό που θεωρεί το καλύτερο για το παιδί της. Σε ευχαριστώ που μου θύμησες ότι δεν είμαι μόνη…
Ασπιάννα μου συμφωνώ απόλυτα. Δεν είναι απλό το θέμα, αλλιώς όλες θα κάναμε το ίδιο κι όλα θα ‘ταν μια χαρά. Αλλά δεν είμαστε ρομπότ και σίγουρα δεν είμαστε μονοδιάστατες! Όμως καλό είναι να βρίσκουμε τη δύναμη να κάνει η καθεμιά το καλύτερο για τη δική της ψυχική ισορροπία, και για το καλό του παιδιού της. Πολλά-πολλά φιλιά φίλη μου!